آسيب بافت نرم صورت درکودکان

دكتر محسن نراقي
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
عضو آکادمی جراحان پلاستیک صورت اروپا
فلوی رسمی جامعه راینولوژی آمریکا
این مقاله توسط دکتر نراقی در همایش بین المللی کودکان ارائه شده است.

صورت از شايعترين قسمت هاي بدن است كه در حوادث آسیب می بیند. صورت مركز تعيين هويت افراد و مهمترين قسمتي از بدن است که تغييرات ظاهر آن بر جنبه هاي رواني به ويژه در كودكان تاثير مي گذارد. در گروه سني اطفال ، لازم است علاوه بر ترميم از لحاظ زيبائي و بازگشت عملكرد عضو ، توجه مناسبي به عوارض روانی تروما هم بعمل آيد . ديده شد كه وجود يك اسكار بزرگتر از 3 سانتي متر بر روي صورت مي تواند در آينده اثر عميقي بر زندگي فرد بهمراه آورد و احتمال اختلالات هيجاني (بصورت افسردگي يا اضطراب )، اختلال در فعاليتهاي اجتماعي يا اختلالات رفتاري را در بيمار افزايش دهد و بدينگونه باعث كاهش كيفيت زندگي Quality of Life (QOL) در ايشان شود. علاوه بر تغيير شكل صورت، مشکلات ترميم ضايعه در اطاق اورژانس هم مي تواند براي كودك استرس فراواني ايجاد كند كه او را تا مدتها از پزشك و بيمارستان گريزان سازد .
هر گونه آسيب پوستي نيازمند درمان مختص به خود است.
بريدگي شايعترين آسيب پوست صورت در اطفال است.
بريدگي هاي خطي و كوچك ( كمتر از 4-3 سانتي متر ) بصورت اوليه و با بي حسي موضعي (مثلاً استفاده از يك داروي آرام كننده و استفاده از اپليكاتور پنبه اي آغشته به به ماده بي حسي و بدون هيچگونه تزريق) به سادگي در يك لايه و با نخهاي قابل جذب (بدون نياز به خارج كردن نخ بخيه) قابل ترميم اوليه است. در این موارد هيچ مزيتي در استفاده از بخيه در عمق درم ديده نشده است. نتايج همساني با استفاده از چسبهاي پوستي قابل حصول است .
بريدگي هاي بزرگتر و آنهايي كه آلوده باشند بايد در اطاق عمل دبريد شده و در چند لايه بخيه شوند. زخمهاي ستاره اي ناشي از گير افتادن بافت نرم صورت بين وسيله ایجاد کننده تروما و استخوانهاي صورت است و به همين دليل بافتهاي اطراف هم كاملاً در اين زخمها آسيب ديده اند. براي ترميم اين زخمها بايد حداقل دبریدمان انجام شود. حتي با بهترين تكنيك ترميم هم این نوع از زخم ها از لحاظ زيبايي نتيجه ضعيفي داشته و ممکن است اسكار وسيع و نامنظم ايجاد شود.
کوفتگی پوست: درمان اين ضايعات بصورت محافظه كارانه انجام مي شود و توضيـــح مناسب به والدين كودك داده مي شود كه اغلب موارد در محل ضايعه يك اسكار فرو رفته ايجاد خواهد شد كه بعد از رسيده شدن مي توان جراحي رویژن اسکار انجام داد .
نقصان های پوست بايد با گرفتن عكس ثبت شوند .
نقصان كوچك، با آزاد کردن زیر لبه های پوست بافت اطراف بصورت اوليه قابل ترميم است .
نقصان بزرگ را می توان به حال خود رها كرد تا بطور ثانويه ترميم شود و متعاقباً جراحي رویژن اسکار انجام داد. در شرایط خاصی که دفورمیتی بسیار شدید باشد می توان بلافاصله ترمیم را انجام داد.
در موارد كنده شدن بافت، اگر بافت كنده شده ( مثلاً لاله گوش ) در دست است بهتر است اقدام به پيوند بشود و اقدامات كمكي (مثل هپارين) بعمل آيد . بافتهاي كنده شده را بهتر است در سرم خنك منتقل كنند. اگر بافت كنده شده در دسترس نباشد مانند نقصان پوست با آن رفتار مي شود .
از لحاظ اصول كلي در درمان اطفال دچار تروماي صورت بايد به چند نكته توجه نمود:
1- اغلب در اطفال، وقوع حادثه شاهدي ندارد و بايد به فكر سوء استفاده از کودکان هم باشيم .
2- احتمال كاشته شدن جسم خارجي در پوست بايد هميشه در نظر باشد و تنها زماني كه بدون ايجاد آسيب بيشتر مي توان آنها را خارج كرد، در زمان اولين ترميم است .
3- رسيدن بريدگي به حاشية اعضاء (لبه پلك، پره بيني، كناره لاله گوش، لب، ابرو) بسيار از لحاظ زیبایی حائز اهميت است. كوچكترين بريدگي در لبه پره بيني یا ورمیلیون لب بايد با دقت بسیار ترميم شود چرا که حتی نیم میلیمتر اختلاف سطح در این نواحی از دور مشخص است.
4- همراهي آسيب به نواحي دور دست يا بافتهاي حياتي زير پوست صورت (عصب صورتي – مجراي غدد بزاقي – سيستم اشكي) تشخيص داده و بدقت ترميم شوند.
در این مقاله مواردی از ضایعات بافت نرم کودکان که در تجربه پانزده ساله مولف ترمیم شده اند با تاکید بر نکات مهم مورد بحث قرار گرفته است.