جراحي هاي بيني
دکتر محسن نراقی
جراحي هاي بيني با اهداف متعددي انجام مي شود كه مي توان آنها را به دودسته كلي تقسيم كرد:
دسته اول جراحي هايي هستند كه درجهت اصلاح عملكرد بيني انجام مي شوند. شايع ترين مشكل در عملكرد بيني، گرفتگي راه تنفسي بيني است. جراحي هايي كه در جهت رفع مشكلات عملكرد بينی صورت مي گيرد بطور عمده شامل اصلاح انحراف تيغه مياني بيني یا سپتوپلاستی است. مشكلات ديگري مانند پوليپ وتورم بافت هاي داخل بينی نيز ممكن است موجب مشكلات تنفسي شوند. دراين حالات ممکن است جراحي هاي پیچیده تری مورد نياز باشد كه دربسياري از موارد مستلزم استفاده از اندوسكوپ است.
دسته دوم جراحي هايي باهدف تغيير شكل خارجي بيني وزيباسازي است. اختلالات زيبايي نيز نيز به دودسته مادرزادي واكتسابي تقسيم مي شوند. درحالت نخست شايعترين آن قوز پشت بيني ونوك پهن آن است. درحالت دوم شايعترين دليل آن عفونت، ضربه، ومشكلات جراحي هاي پيشين است.
در بسياري از موارد، اين دو هدف بايد به طور همزمان مورد توجه قرارگيرند چرا كه غفلت از يكي از آنها موجب عوارضي براي بيمار مي شود. بنابراين در جراحي زيبايي بايد به كارآيي بيني توجهي ويژه داشت. همين توجه دو جانبه، عمل جراحي بيني را بي نهايت مشكل وپيچيده مي سازد. هنر جراح بيني ايجاد تعادل بين بيشترين حد عملكرد و زيبايي بيني پس از انجام جراحي است.
جراحی های عملکردی بینی
1-سپتوپلاستی: انحراف تيغه بيني، يك علت شايع انسداد بيني است(تصویر1).
این حالت مي‌تواند در نتيجه ضربه حاد يا اختلال رشد ايجاد شود. گاه اين انحراف تا زمان ظهور عفونت حاديا ضربه مجدد ـ كه موجب مراجعه بيمار به پزشك مي‌شودـ ناشناخته باقي مي‌مانند. پس از سن 40 سالگي سست شدن عضلات پشتيبان نوك بيني سبب افتادگي نوك بيني‌و به دنبال آن انسداد يا تشديد انسداد پيشين بيني مي‌شود. انحراف‌هاي تيغه بيني مي‌تواند غضروفي، استخواني يا مربوط به هر دو باشد. اصلاح اين اختلال احتياج به روش‌جراحي داخل بيني دارد به طوري كه فلپ موكوپريوستئال وموكوپري‌كوندريال را از روي استخوان و غضروف بردارد و غضروف و استخوان كج و منحرف را صاف‌كند، ضمن اين كه جهت فراهم كردن پشتيباني ساختماني براي قسمت خارجي بيني، استخوان و غضروف كافي حفظ شود و فلپ‌هاي موكوپريوستئال و موكوپري‌كوندريال به طريقي در موقعيت جديد قرار گيرد كه ترميم بسيار سريع صورت پذيرد. اين جراحي سپتوپلاستي نام دارد. در برخي بيماران، انسداد ناشي از تيغه منحرف، باانحراف يا تورفتگي غضروف‌هاي كناري فوقاني نسبت به تيغه بيني همراه مي‌شود. در اين مواقع، اصلاح يا تغيير موقعيت غضروف‌هاي كناري فوقاني ـ به عنوان عملي كمكي درجراحي تيغه بيني ـ در نظر گرفته مي‌شود.
اصلاح انحراف‌هايتيغه بيني مي‌تواند به صورت جداگانه ـ سپتوپلاستي ـ يا همراه با عمل زيبايي بيني ـسپتوراينوپلاستي ـ انجام شود.
2-توربینوپلاستی: هیپرتروفی های غیرقابل برگشت توربینیت ها یا شاخک های بینی در بسیاری از موارد نیازمند مداخله جراحی می شوند. انسداد راه هوایی بینی ناشی از بزرگی دائم شاخک های بینی، در اکثر اوقات به علت بزرگی شاخک های تحتانی است، هر چند که این امر گاهی به علت بزرگی شاخک های میانی بینی نیز رخ می دهد. بنابراین توربینوپلاستی ممکن است تحتانی یا میانی باشد. امروزه برداشتن کامل شاخک های بینی عملی منسوخ و بسیار پرعارضه تلقی می شود. به همین دلیل روش های متنوع توربینوپلاستی جایگزین جراحی های توربینکتومی شده است.
بزرگی بیش از حد شاخک تحتانی ممکن است دوطرفه و یا در بعضی از موارد انحراف تیغه بینی فقط در سمت مخالف انحراف وجود داشته باشد. شاخک تحتانی بینی دارای گیرنده های ویژه ای در قدام خود است که فیدبک تنفسی مطلوبی را در هنگام عبور هوا ایجاد می کند. به علاوه، در فیزیولوژی بینی شامل تصفیه، رطوبت و گرم کردن هوای ورودی به بینی نقش مهمی دارد. در تمام انواع توربینوپلاستی لازم است تا حد امکان مخاط پوشاننده شاخک های بینی حفظ شود. دو روش عمده توربینوپلاستی تحتانی شامل جراحی زیرمخاطی و توربینوپلاستی به کمک امواج کاهش دهنده حجم مانند لیزر و رادیوفرکانس است.
توبینوپلاستی میانی اکثرا به علت بزرگی بیش از حد شاخک میانی در اثر هوادار شدن آن موسوم به کونکا بولوزا (تصویر2) انجام می شود. در این نوع توربینوپلاستی به استفاده از اندوسکوپ، لایه لترال شاخک میانی بینی برداشته می شود.
3-جراحی اندوسکوپیک بینی و سینوس ها: این جراحی ها استاندارد درمانی در سینوزیت های مزمن و پولیپ های بینی می باشند و در مبحث سینوزیت مزمن توضیح داده شده اند.
جراحی های زیبایی بینی
راينوپلاستي اصلاح جراحي ساختمان خارجي بيني براي رفع نقص‌هاي زيبايي يا عملكردي مادرزادي و اكتسابي بيني است. بيماران ابتدا در مورد گرفتگی يك طرفه يا دو طرفه بيني، مشکلات سينوس‌هاي اطراف بینی، ضربه بيني يا سابقه جراحي پيشين بر روي بيني مورد پرسش قرار مي‌گيرند. نظرات بيمار در مورد ظاهر بيني خود ارزيابي مي‌شود. هم ساختمان‌داخلي و هم ساختمان خارجي بيني مورد معاينه قرارمي‌گيرند. از نماي نیمرخ، تناسب بيني با ديگر قسمت‌هاي صورت بررسي مي‌شود. یک سوم بالایی بینی استخواني‌است و دوسوم پائینی آن غضروفي می باشد. در نماي نيم‌رخ، برآمدگي پشت بيني و افتادگي نوك بيني مورد بررسي قرار مي‌گيرد.
به طور كلي، راينوپلاستي، دستيابي به اسكلت استخواني و غضروفي از طريق برش داخل يا خارج بيني، بر اساس موقعيت ناهنجاري است. مي‌توان قوزهاي استخواني و غضروفي را متناسب كرد و اندازه و شكل نوك بيني را تغيير داد. نقايص گوناگون بيني را مي‌توان با كاستن بافت، برطرف و با افزودن بافت‌ها استتار كرد. براي‌دستيابي به اين هدف استفاده از بافت‌هاي خودي نظير غضروف تيغه بینی پيشنهاد مي‌شود، چون كاشت مواد مصنوعي‌در بيني، با عوارض فراواني همراه است. پس از برش‌هاي‌مختلف و دسترسي به اسكلت غضروفي و استخواني بيني، اعمال مختلف و متنوعی بر روی ساختمان های داخل بینی صورت می گیرد که بر حسب نوع بینی متفاوت است.
مراحل مختلف زير ممكن است بخشی از يك عمل راينوپلاستي را تشکیل دهند:
1ـ اصلاح ناهنجاري و انحراف تيغه بيني (سپتوپلاستي).
2ـ برداشتن قوز استخواني و غضروفي.
3ـ ترميم نوك بيني مانند باريك كردن و بالا بردن.
4ـ بریدن استخوان های بینی جهت باريك كردن قسمت فوقاني و مياني بيني.
5ـ افزودن پيوندهاي استخواني و غضروفي در موارد ضعف حمايتي اسكلت بيني يا دفورميتي‌هايي مانند بيني‌زيني شكل.
کلیه حقوق برای مولف محفوظ است، استفاده بدون مجوز کتبی پیگرد قانونی دارد.
اولین کنگره خاورمیانه ای راینولوژی و جراحی پلاستیک صورت