این مقاله حاصل سخنرانی دکتر محسن نراقی است که در همایش علمی کاربردی پزشکان عمومی ارائه شده و در مجله علمی دانش پزشکی جهت بازآموزی پزشکان منتشر شده است.

 

انسداد بینی

دکتر محسن نراقي  - راینولوژیست - جراح بینی

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

عضو آکادمی جراحان پلاستیک صورت اروپ

عضو جامعه جراحان بینی آمریکاا
 

انسداد بینی از مشکلاتی است که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و در بسیاری از موارد تا زمانی که عوارض و درد ایجاد نکرده باشد،  بیمار به پزشک مراجعه نمی‌کند.

تغییرات رفتاری، افزایش فشارخون و بسیاری از مشکلات در سلامت جسم و روان و زندگی اجتماعی افراد ممکن است با انسداد بینی مرتبط باشد.

 

اهمیت انسداد بینی

مهمترین عملکرد بینی، تنفس است. بدین معنی که اگر تنفس از راه بینی مختل شود، اکسیژن خون کمتر از حد نرمال خواهد بود. مکانیسم های متعددی برای توجیه کاهش اکسیژن در اثر انسداد بینی شرح داده شده است که از جمله آنها می توان به کاهش تبادل آلوئولی ریه در تنفس دهانی، کاهش فید بک ناشی از تماس جریان هوا با سطوح مخاطی بینی و مستعد شدن بیمار به حملات متعدد آپنه خواب اشاره کرد. مقاومت داخل بینی یک مقاومت متغیر است. شرایط محیط و سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک همان گونه که پیوسته بر روی قلب انسان تاثیر می گذارند، بر روی بینی نیز دارای تاثیری همیشگی هستند به طوری که بینی و شرایط مقاومت داخل بینی طی 24 ساعت در حال تغییر و تحول است.

در بعضی افراد سیکل بینی وجود دارد و یک طرف بینی پرخون‌تر از طرف مقابل است یعنی یک طرف بینی از طرف دیگر گرفته‌تر است ولی برآیند تنفس از راه بینی، طبیعی است. 80 درصد افراد به طور طبیعی این سیکل بینی را دارند.

عوامل متعدد عصبی و هورمونی از طریق سیستم سمپاتیک و پاراسمپاتیک بینی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. مثلاً حالت ترس و وحشت با تحریک سمپاتیک موجب انقباض عروق مخاطی بینی و باز شدن بینی می شود. خشم، اضطراب و افسردگی با تحریک پاراسمپاتیک موجب پرخونی و اتساع بافت های ارکتیل موجود در توربینیت های بینی می شود.  هورمون‌ها هم همین‌طورتاثیر می گذارند. مثلا استروژن با کند کردن اثراستیل کولین استراز موجب افزایش تون پاراسمپاتیک می شود.

 

اعمال دیگر بینی غیر از تنفس

1- مرطوب کردن هوای ورودی :‌ هوا طی عبور از کانال بینی (95-75٪) از رطوبت اشباع می‌شود و تنفس دهانی باعث خشک شدن مجاری تحتانی و ایجاد عوارض برونشیت و عفونت‌های مکرر راه های تنفسی تحتانی می‌شود.

2- تنظیم دمای هوا: بینی در مواجهه با هوای سرد، مقاومت خود را با پرخونی نسوج ارکتیل افزایش می دهد تا  هوای ورودی گرم شود. اگر هوای ورودی تا 25 درجه اختلاف دما داشته باشد، این اختلاف را به 1 درجه می‌رساند.

3- فیلتراسیون: تمام ذرات ورودی به ریه نمی‌رسند. ذرات mm 5-2 در مژکهای مخاطی به دام می‌افتند و از طریق ورود به فارنکس بلعیده می‌شوند. مکانیسم‌های مختلفی ممکن است در این مسیرPND ایجاد کند.

4- حفاظت: به علت وجود لیزوزیم، IgA و IgE و سایر فاکتورهای دفاعی، بسیاری از باکتری‌ها و ویروسها در حفره بینی از بین خواهد رفت.

5- سایر اعمال: رفلکس عطسه، رفلکس نازوپولموناری، بویایی و تکلم هم از اعمال دیگر بینی است.

 

سمپتوماتولوژی بینی یا علائم اختلال در اعمال بینی

1- انسداد بینی

2- ترشح از بینی

3- PND   

4- هالیتوزیس

5- اشکالات بویایی به صورت آنوسمی یا هیپوسمی

6- درد صورت

7- احساس پری و فشار در سر و صورت

8- خواب‌آلودگی روزانه

9- خرخر و وقفه های تنفسی در خواب

10- دفورمیتی بینی

11- سردرد

12- عطسه

13- اشکالات تکلم

14- خشکی دهان و حنجره

15- پوسیدگی دندانی

16- سرفه و صاف کردن مکرر گلو

 

 مشکلات داخل بینی در بعضی از موارد باعث سردردهایی بنام سردردهای تماسی می شوند. ممكن‌ است‌ به‌ خاطر انحراف‌ تيغه‌ بيني‌ يا بزرگ‌ شدن ‌يكي‌ ازتوربینیت ها، تيغه‌ بيني‌ و ديواره‌ جانبي‌ آن‌ در تماس‌با يكديگر قرار گيرند. اختلالات داخل بینی به صورت نقاط تماس بين دو سطح مخاطي مي توانند سردردهاي ارجاعي ايجاد كنند وعلائم آنها دقيقا مشابه سردردهاي با علل دیگر باشد. آزاد سازي ماده P از سطوح مخاطی در حال تماس موجب برانگیختن درد در سیستم تحت سیطره عصب پنجم مغزی می شود. غلظت این  ماده در مخاط سالم بيشتر از مخاط ملتهب است. بنابر اين تماس مخاطي در فردي كه زمينه عفونت و التهاب مزمن ندارد درد بيشتري ايجاد مي كند. به همین دلیل است که بسیاری از این بیماران به دلیل نداشتن عفونت در عکسبرداری های رادیوگرافی و سی تی اسکن به گمان دردهای عصبی، درمان های طولانی مدت با داروهای اعصاب را تجربه می کنند که برای آنها کارساز نیست. کونکابولوزا حالتی است که در آن شاخک میانی بینی به جای یک لایه استخوان حاوی دو لایه استخوان است. بین این دو لایه فضای خالی حاوی هوا وجود دارد(تصویر1).

 

 

 این حالت موجب چند برابر شدن حجم شاخک میانی بینی و در نتیجه اثرات فشاری آن بر روی نواحی حساس به درد بینی و سینوس می شود. درمان کونکابولوزا برداشتن استخوان مضاعف اضافی به روش جراحی اندوسکوپیک است. ناهنجاری های متعدد دیگری نیز در شاخک میانی وجود دارد که ممکن است عامل دردهای تماسی باشد. تمام این شرایط در صورت تشخیص دقیق، به روش اندوسکوپیک قابل درمان اند.

 

ارزیابی:

معاینه ساده بینی

1- چراغ سر و شرایط نوری کافی و وضعیت دادن به سر به همراه اسپکولوم لازم است(تصویر2).

 

 

2- نوک بینی با دست به بالا هدایت می‌شود و معاینه انجام می‌شود(تصویر3).

 

 

3- معاینه با اندوسکوپ: معاینه‌ای راحت با دید وسیع است. در مرحله اول اسپری‌لیدوکائین زده می‌شود که آدرنالین هم دارد هم بی‌حسی و هم انقباض عروقی ایجاد می‌کند. بعد از اسپری مریض به حالت 45 دراز می‌کشد و معاینه حفره بینی با اندوسکوپ انجام می‌شود(تصویر4).

 

 

در مرحله اول مئای تحتانی دیده می‌شود. در این مسیر بزرگی توربینیت تحتانی در خلفی ترین قسمت قابل تشخیص است. همچنین بزرگی آدنوئید به خوبی مشخص می شود. بسیاری از موارد انحراف تیغه بینی که در معاینات معمول قابل مشاهده نیستند، در معاینه اندوسکوپیک بینی نمایان می شوند. در مرحله بعد مئاتوس میانی و ساختمان های پیچیده زیر آن که منشا اولیه اغلب پولیپ ها و سینوزیت ها است به کمک اندوسکوپ بررسی می شود.  

عوامل انسداد بینی(مشکلات مهم)

1- رینیت       2- اختلالات ساختمانی  3- سینوزیت مزمن

 

رینیت

رینیت: التهاب داخل بینی که بیمار معمولاً با احساس پری بینی، انسداد و آبریزش از بینی مراجعه می‌کند.                                                  

  الف: آلرژیک            

ب: غیرآلرژیک           

با علت خاص  -  بدون علت خاص (ایدیوپاتیک)

 

رینیت آلرژیک: در 30-20 درصد افراد جامعه دیده می‌شود و بیماری شایعی است. دارای فاز حاد و فاز تأخیری 6 ساعت بعد از مواجهه می‌باشد. علامت مهم آن هم خارش همراه با عطسه، آبریزش و احساس پری و احتقان است.

در رینیت آلرژیک مزمن ممکن است تنها احتقان و یا رینوره داشته باشد.

در معاینه شاخک تحتانی (صورتی کم‌رنگ) است و به علت احتقان وریدی محل در زمینه ته رنگ بنفش دارد.

آلرژنها می‌توانند غذایی- شیمیایی- استنشاقی باشند.

درمان: آنتی‌هیستامین- دکونژستان- کرومولین (پیشگیری)- استروئید موضعی.

 

اولین قدم درمانی اجتناب از آلرژن است. اجتناب از مواد غذایی خاص به شرط اثبات نقش آنها، حیوانات، مبلمان قدیمی و اثاثیه پرزدار و فرسوده منازل موثر خواهد بود.

دارو: آنتی‌هیستامین باعث مهار رسپتور می‌شود. آنتی هیستامین ها باید در تمام طول فصل آلرژی استفاده شوند. دکونژستان ها، آبریزش را متوقف می‌کنند. استروئیدهای موضعی در رینیت های مزمن انسدادی می توانند تا حدی مفید باشند. مرطوب کردن بینی در اغلب انواع رینیت ها کمک کننده است.

استرس و آلودگی محیطی، خستگی و اضطراب آستانه آلرژی را پایین می‌آورند.

در صورت وجود عارضه دائم آلرژی در بینی به صورت توربینیت هیپرپلاستیک، جراحی توربینوپلاستی با لیزر در رفع مشکلات تنفسی موثر است.

 

رینیت غیرآلرژیک:

علل هورمونی شامل حاملگی، قبل از سیکل قاعدگی، هیپوتیروئیدی و دیابت شدید است.

علل دارویی رینیت یا رینیت دارویی: ممکن است استفاده طولانی مدت از قطره‌های بینی باعث ایجاد حالت ریباند شود یعنی با عدم استفاده حالت بیمار به مراتب بدتر از حالت اول خواهد شد. بنابراین در تجویز این قطره ها برای بیماران سرماخوردگی باید مصرف آنها به دو تا سه روز محدود شود.

داروهای ضد بارداری هم باعث رینیت می‌شوند. داروهای ضد فشارخون مثل رزرپین هم می‌توانند باعث این مساله شوند.

رینیت وازوموتور: این افراد گرفتگی و احتقان و رینوره دارند ولی خارش ندارند. این موارد ایدیوپاتیک هستند.

افزایش تون پاراسمپاتیک عامل ایجاد این حالت است و بیماران به محرک‌ها بیش از حد پاسخ می‌دهند. هر محرک غیراختصاصی، مثل ادوکلن و حتی تغییر آب‌ و هوا باعث ایجاد علایم می‌شود.

علاوه بر شستشوی بینی با سالین نرمال، اقداماتی نظیر دوری از آلودگی دود سیگار، ورزش، بالابودن سرموقع خواب، گرم کردن پا در فصل سرد سال، در بهبود علائم نقش دارند.

 

سینوزیت مزمن:

مشخصه‌ سينوزيت‌ مزمن‌، باقی بودن علائم سینوزیت مانند احساس فشارودرد صورت ، سردرد ، گرفتگي بینی‌ و ترشحات غیرطبیعی‌ بيني‌ یا پشت حلق است‌ كه‌ بيش‌تر از 8 هفته‌ باقي‌ باشد. اصطلاح‌ سينوزيت‌ مزمن‌ وقتي‌ به‌ كار مي‌رود كه‌تغييرات‌ غير قابل‌ برگشت‌ در مخاط سينوس‌ها رخ‌ داده‌باشد.

 

علائم باليني: انسداد بینی همراه‌ با ترشحات‌ بيني‌ و پشت‌ حلق شايع‌ترين‌ و اغلب‌ تنها شكايت‌ بيماران‌ را تشكيل‌ مي‌دهد. ممكن‌ است‌ قوه‌ بويايي‌كاهش‌ يابد. بيماراني‌ با سينوزيت‌ مزمن‌، بيش‌تر ازاحساس‌ پري‌ و سنگيني‌ در سر و صورت‌ خود شكايت‌دارند تا احساس‌ سردرد واقعي‌. معمولا صرف‌ وجود چرك‌ در سينوس‌ بدون‌ ايجاد تغييرات‌ فشاري‌ درسينوس‌ موجب‌ درد نمي‌شود. اگر بيماري‌ كه‌ تشخيص‌سينوزيت‌ مزمن‌ براي‌ وي‌ مطرح‌ شده‌ است‌، دچار دردشديد و مداوم‌ شود، بايد به‌ احتمال‌ ايجاد عوارض‌ يا وجود نئوپلاسم نیز‌ مشكوك‌ شد. تخليه‌ ترشحات پشت بینی‌ به ‌درون‌ گلو و حنجره‌ می تواند‌ سبب‌ سرفه‌، بوي‌ بد دهان‌، گلودردخفيف‌ و احساس‌ وجود توده‌ در گلو مي‌شود. تاثیر ترشحات بهمراه تنفس دهانی ناشی از انسداد بینی، موجب آثار التهابي‌ درحنجره‌ وگرفتگي‌ وخشونت‌ صدا مي‌شود. به‌ طور معمول‌ بيماران‌ احتياج‌ به ‌سرفه‌ كردن‌ و تخليه‌ گلوي‌شان‌ دارند. سستی و بیحالی به طور شایع وجود دارد. در کودکان باقی بودن علائم بیش از 12 هفته ( بجای 8 هفته در بزرگسالان) به عنوان یک معیار تشخیصی است. سرفه مزمن، تحریک پذیری و بیقراری ممکن است تابلویی از سینوزیت مزمن کودکان باشد.

 

تشخيص: وجود چرك‌ در مئاتوس‌ مياني‌ يا حفره‌ بيني‌ در نبودبيماري‌ حاد تنفسي‌، قویا دال‌ بر وجود عفونت‌ درسينوس‌هاي‌ پارانازال‌ است‌. معاينه‌ سينوس‌ها با استفاده‌ ازاندوسكوپي‌ تشخيصي‌ بيني‌ و سينوس‌ و در صورت‌ لزوم‌ سي‌تي‌اسكن‌ سينوس‌ها تكميل‌ مي‌شود. معمولا قبل‌ از انجام‌ سي‌تي‌اسكن‌ درمان ‌دارويي‌ كامل‌ جهت‌ حذف‌ تغييرات‌ گذراي‌ مخاطي‌ لازم ‌است‌. در تشخیص افتراقی باید رینیت های آلرژیک و غیرآلرژیک، انحراف سپتوم و سایر ناهنجاری های ساختمانی داخل بینی مانند کونکا بولوزا ( هوادار شدن شاخک میانی بینی که موجب تنگ شدن مسیر درناژ سینوس ها می شود) مد نظر باشد.

اندوسكوپي‌ تشخيصي‌ بيني‌ و سينوس‌ روشي‌ دقيق‌ وساده‌ جهت‌ معاينه‌ ناحيه‌ گذرگاهي‌ سينوس‌ها يااستيومئاتال‌ كمپلكس‌ ـ محل‌ درناژ اكثر سينوس‌ها ـ است‌. پس‌ از استفاده‌ موضعي‌ از داروي‌ بي‌حس‌ كننده‌ ووازوكنستريكتور (مانند ليدوكائين‌ و فنيل‌افرين‌) اندوسكوپ ‌با زاويه‌ جانبي‌ 30 درجه‌ جهت‌ مشاهده‌ مستقيم‌ نواحي ‌مختلف‌ درناژ سينوس‌ها مورد استفاده‌ قرار مي‌گيرد. وجود پوليپ‌ يا هر عامل‌ مسدود كننده‌ غير قابل‌ برگشت‌ در ناحيه‌استيومئاتال‌ كمپلكس‌ نشانه‌اي‌ از وجود سينوزيت‌ مزمن‌است‌.

 

درمان: درمان‌ سينوزيت‌ مزمن‌ شامل‌ رفع‌ عوامل‌ مستعد كننده‌ است‌. ممكن‌ است‌  سينوزيت‌ توسط عوامل‌ موضعي ‌(پوليپ‌هاي‌ بيني‌، جسم‌ خارجي‌، تيغه‌ منحرف‌ بيني‌ وتومور بيني‌)، عوامل‌ مجاورتي‌ (بيماري‌هاي‌ مربوط به‌دندان‌) يا عوامل‌ سيستميك‌ (نقص‌ ايمني‌، فيبروزسيستيك‌، سندرم‌  مژه‌ غير متحرك‌) ايجاد شود.

 

سینوزیت مزمن یک بیماری عفونی نیست و درمان آن هم آنتی‌بیوتیک نیست. این بیماری اختلال در عملکرد سینوس است که آن را مستعد عفونت می کند. مثلا یک پولیپ در مئای میانی با انسداد سینوس‌ها باعث سینوزیت می‌شود. درمان بسياري‌ از موارد سينوزيت‌ مزمن رفع مشکل زمینه ای با جراحی اندوسکوپیک  است که شامل ‌روش‌هايي‌ است‌ كه‌ هدف‌شان‌ بازگرداندن‌ عملكرد طبيعي‌سينوس‌ يعني‌ تهويه‌ و درناژ، بدون‌ خارج‌ كردن‌ كامل ‌تمام‌ مخاط است‌. از اين‌ رو آن‌ها را روش‌هاي‌ جراحي‌عملكردي‌ سينوس‌ مي‌نامند. در اين‌ روش‌ها اغلب‌ ازاندوسكوپ‌ جهت‌ دستيابي‌ به‌ نقاط كليدي‌ انسداد به‌ويژه‌ در ناحيه‌ استيومئاتال‌ كمپلكس‌ استفاده‌ مي‌شود و با پاك‌سازي‌ سينوس‌ اتموئيد كه‌ نقش‌ مهمي‌ در انسداد گذرگاه‌هاي‌ سينوسي‌ دارد، عملكرد سينوس‌هاي‌ وابسته‌يعني‌ ماگزيلاري‌ و فرونتال‌ به‌ حالت‌ طبيعي‌ بر مي‌گردد. محدوديت‌هاي‌ استفاده‌ از اندوسكوپ‌ مشكل‌ بودن‌ تكنيك‌ جراحي‌ است‌، به‌ طوري‌ كه‌ جراح‌ فقط با يك‌ دست‌امكان‌ كار دارد و كوچك‌ترين‌ خونريزي‌ نيز مانع‌ ديد مي‌شود. ضمن‌ اين‌ كه‌ امكان‌ آسيب‌ عناصر حياتي‌ مانند شريان‌ كاروتيد داخلي‌، مغز، چشم و عصب‌ بينايي‌ كه‌ رابطه ‌تنگاتنگي‌ با جدار سينوس‌ها دارند، وجود دارد. اين‌مشكلات‌، جراحي‌ اندوسكوپيك‌ سينوس‌ را به‌ يكي‌ ازحساس‌ترين و مشکل ترین‌ اعمال‌ جراحي‌ در بدن‌ انسان‌ بدل‌ ساخته‌است.

 

انحراف سپتوم:

انحراف سپتوم از علل شایع گرفتگی بینی است(تصویر5).

 

 

80-70 درصد افراد درجاتی از انحراف را دارند. اگر موقع خواب دهان فرد باز می‌ماند باید مشکل انحراف بینی بیمار حل شود.

ممکن است این بیماران با افزایش سن و کاهش تونوس عضلانی، علامت‌دار شوند (خرخر- تنفس دهانی)

در معاینه با اسپکولوم انحراف کاملاً مشخص است.

ممکن است انحراف با دفورمیتی بینی از خارج هم همراه باشد.

جهت اصلاح از سپتوپلاستی استفاده می‌شود. در این عمل قسمت های منحرف تیغه بینی اصلاح می شوند. اگر قرار باشد انحراف بیرون بینی هم اصلاح شود، سپتورینوپلاستی انجام می‌گردد که در آن علاوه بر مشکل تنفسی، نقص ظاهری و زیبایی بینی هم اصلاح می شود.

سپتوپلاستی در سن بالای 12 سال انجام می‌شود، ولی در صورت پیدایش عوارض شدید، در سنین پایین هم قابل انجام است.

 

 هیپرتروفی آدنوئید:

در بچه‌ها شایعترین عامل انسداد بینی هیپرتروفی آدنوئید است.

ممکن است این کودکان به اشتباه تحت درمان سینوزیت قرار گیرند. ولی امکان دارد سینوزیت ثانویه به آدنوئید هیپرتروفیه هم داشته باشیم. با آدنوئیدکتومی مشکل این کودکان حل خواهد شد. صورت آدنوئیدی و اختلال در جفت شدن دندان‌ها هم از عوارض هیپرتروفی آدنوئید است(تصویر6).

 

 

 مشکلات پره‌های بینی:

این مشکلات در افرادی که جراحی‌های زیبایی بینی انجام داده‌اند خیلی شایع هستند. اگر غضروف آلار بیش از اندازه برداشته شود پوست با تنفس به سمت سپتوم وسط حرکت کرده، مشکل تنفسی ایجاد می‌کند(تصویر7). گاه ترمیم این نواقص بسیار سخت است و با گذاشتن گرافت انجام می‌شود.

 

 

 پولیپ:

پولیپوز بینی بیماری‌ شایعی است و ممکن است آنقدر بزرگ شود که از سوراخ بینی خارج شود و باید از آن را از تومور افتراق دهیم(تصویر8).

 

 

این پدیده در 6 درصد کل جامعه وجود دارد و اهمیت آن زیاد است. 3/1 افراد دارای پولیپوزیس به آسم مبتلا می‌شوند و 3/1 افراد آسمی دارای پولیپ هستند. شخص مبتلا به پولیپوز ممکن است ظرف مدت 5 سال دچار آسم شود.

پولیپ اثر تشدید کننده روی آسم دارد. 3/2 افراد مبتلا به سینوزیت مزمن پولیپوز دارند.

پولپوز در مردان 2 برابر زنان است، ولی اگر همراه آسم باشد در زن و مرد یکسان است. در دهه 3 و 4 زندگی شایعتر است. در یک کودک زیر2 سال باید آن را از مننگوآنسفالوسل افتراق داد. اگر پولیپ در سن بچگی دیده شود باید احتمال بیماری فیبروزسیستیک را رد کرد.

 

پاتوژنز

1- آلرژی:‌ پولیپ در زمینه آلرژی ایجاد نمی‌شود و رابطه علت و معلول ندارد. در صورت وجود پولیپوز، آلرژی باعث تشدید پولیپ خواهد شد.

2- عوامل میکروبی عامل ایجاد پولیپ نیست.

3- تماس مخاطی:‌ به عقیده پروفسور اشتامبرگر وقتی مخاطات به خاطر التهاب مدتی با هم تماس می‌گیرند مخاط تبدیل به پولیپ می‌شود و 50 درصد موارد پولیپوز به این ترتیب توجیه می‌شود و در درمان هم از این اصل استفاده می‌شود.

4-اختلال عملکرد مژکهای مخاطی

شایع‌ترین محل تشکیل پولیپ استئومئاتال کمپلکس است. یعنی در صورت تشکیل پولیپ تعداد زیادی سینوس با هم درگیر می‌شوند.

پولیپ با شاخک هیپرتروفیه فرق دارد.

 

مشخصات پولیپ

1- سطح براق و درخشنده 2- رنگ خاکستری رنگ پریده 3- کاملاً قابل حرکت و پایک‌دار است. 4- به دستکاری حساس نیست. 5- خونریزی نمی‌کند. 6- ادم گوده گذار دارد.

  تقسیم‌بندی

1- آنتروکوآنال:‌ یک‌طرفه و در بچه‌ها است (5 درصد کل پولیپ‌ها) به صورت سینوزیت یک طرفه تظاهر می‌کند.

2- در زمینه رینوسینوزیت:‌ پاسخ درمانی خوبی دارند.

3- زمینه ائوزینوفیلیک و رینوسینوزیت قارچی فونگال رینوسینوزیت: آنتی‌ژن‌های قارچی باعث ائوزینوفیلی در محل می‌شوند و پروتئین‌های تراوش شده به منظور از بین بردن قارچ باعث تشکیل پولیپ می‌شوند. واکنش‌های ایمونولوژیک در آن دخیل هستند و با کورتون و جراحی اندوسکوپی درمان می‌شود. این بیماری تنها بیمای قارچی است که در آن کورتون زیادی تجویز می‌شود.

4- فیبروزکیستیک و تومور

 

عوارض پولیپ:‌

عفونی (سینوزیت، آبسه مغزی)- چشمی (موکوسل و فشار به چشم، داکریوسیستیت)- درگیری لوب فرونتال (دیسوسمی، پاروسمی)- مونوپاتی اعصاب کرانیال (عصب2و6)

 

درمان

در اشکال خفیف ممکن است درصدی از بیماران با استروئید موضعی درمان ‌شوند. درمان اصلی با جراحی اندوسکوپیک عملکردی سینوس می‌باشد. تمام سینوس‌ها باید  به این روش درمان شوند زیرا منشا پولیپ از خود سینوس ها است. پیگیری دقیق نیاز است و در این صورت 90 درصد بیماران برای مدت طولانی بدون پولیپ خواهند بود. در جراحی اندوسکوپیک عملکردی سینوس تمام بافت بینی دست نخورده باقی می‌ماند و فقط راه سینوس‌ها باز و تهویه طبیعی برقرار می‌شود. عصب اپتیک با سینوس اسفنوئید مجاورت دارد و باید هنگام عمل مورد توجه بسیار قرار گیرد. واریاسیون های آناتومیک بیشمار سینوس ها و دشواری های زیاد این جراحی ایجاب می کند که جراحانی که این نوع عمل را انجام می دهند از تبحر، تجربه و دانش کافی برخوردار باشند تا احتمال عوارض ناگواری چون صدمه مغز و عصب بینایی به حداقل ممکن برسد. عمل جراحی اندوسکوپیک عملکردی سینوس برای پولیپوز وسیع ممکن است تا حدود 3 ساعت به طول ‌انجامد.

امروزه جراحی اندوسکوپیک سینوس در درمان اگزوفتالمی، نشت CSF از بینی، درمان تومورها و بسیاری از موارد دیگر نیز کاربرد پیدا کرده است.

 

تصاویر مربوطه از کتاب "بیماری های گوش، گلو، بینی و جراحی سروگردن - رویکردی بر اساس مشکلات بیماران"، تالیف دکتر محسن نراقی برگرفته شده است.

کلیه حقوق برای مولف محفوظ است، استفاده بدون مجوز کتبی پیگرد قانونی دارد.